ทรานส์ถือเป็นความหลากหลายทางเพศหรือไม่




ทรานส์ถือเป็นความหลากหลายทางเพศหรือไม่

            ด้วยองค์ความรู้ในปัจจุบัน หลายคนจึงสามารถมองเห็นความหลากหลายทางเพศได้กว้างและลึกขึ้น ซึ่งก้าวข้ามคำว่ากะเทย เกย์ ทอมไปไกล การตระหนักรู้ทั้งในเรื่องเพศสภาพ, เพศวิถี และการออกนอกกรอบสองเพศ ซึ่งเป็นสิ่งที่น่ายินดีเป็นอย่างยิ่ง สิ่งเหล่านี้นำมาซึ่งการทำความเข้าใจซึ่งกันและกันของผู้คนในสังคม ทั้งนี้ ในบางแง่มุมเองนั้นก็ยังคงมีความเข้าใจผิดและคลุมเครืออยู่บ้าง ซึ่งหนึ่งในประเด็นที่อาจจะไม่ค่อยพบเห็นในวงถกเถียงทั่วไป แต่สำคัญยิ่งต่อความเข้าใจในเรื่องเพศคือ “คนข้ามเพศเป็นผู้มีความหลากหลายทางเพศหรือไม่”

           
            ด้วยในบริบทปัจจุบันที่ความเท่าเทียมและสิทธิมนุษยชนถูกยกความสำคัญขึ้น ความหลากหลายทางเพศจึงกลายมาเป็นประเด็นที่สังคมให้ความสำคัญ ซึ่งอักษรย่ออย่าง LGBT ที่เริ่มขับเคลื่อนโดยกลุ่มเลสเบี้ยน (L) เกย์ (G) ไบเซ็กชวล (B) และทรานส์เจนเดอร์ (T) กลายมาเป็นภาพจำหลักเมื่อพูดถึงความหลากหลายทางเพศและเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผู้คนสนใจในเรื่องเพศที่ไม่อยู่ในระบบสองเพศ ทั้งนี้ บางวงสนทนาก็ได้เกิดการถกเถียงขึ้น ซึ่งมาจากคนข้ามเพศหรือทรานส์เจนเดอร์นั้นคือการนิยามตนว่าเป็นการข้ามไปยังเพศ“ตรงข้าม” นั่นอาจแปลว่าคนข้ามเพศเป็นคนที่ยืนยันตนตามระบบสองเพศหรือไม่


            ก่อนอื่น ต้องทำความเข้าใจคำว่า “ความหลากหลายทางเพศ” หรือ “
Gender diversity” เสียก่อน ซึ่งคำดังกล่าวหมายถึงการที่เพศมีความหลากหลายออกไปมากกว่ากรอบระบบสองเพศที่สังคมเข้าใจ ซึ่งขึ้นตรงกับความรู้สึกและการรับรู้ของบุคคลนั้นโดยตรง อันเป็นที่มาของคำเรียกเพศที่เกิดขึ้นใหม่ เช่น Non-binary กลุ่มคนที่ไม่รู้สึกว่าตนเองเป็นเพศที่อยู่ในกรอบสองเพศ หรือ Genderqueer ที่นิยามตนว่าเป็นเพศอะไรก็ได้ทั้งในและนอกกรอบเพศ อีกทั้งยังมีนัยถึงความเท่าเทียมกันโดยไม่สนใจว่าคนคนหนึ่งจะมีเพศอะไร และอีกคำหนึ่งที่คล้ายกันคือคำว่า “เพศหลากหลาย” ซึ่งเป็นคำที่ใช้เรียกถึงเพศภาวะหรือกลุ่มคนที่มีเพศ “อื่นๆ” หรือมีการแสดงออกทางเพศที่ไม่ตรงกับบรรทัดฐานทางเพศตามระบบสองเพศ ทั้งสองคำนี้มีความหมายใกล้เคียงเกือบจะเป็นคำเดียวกัน จะมีเพียงความต่างเล็กน้อยเท่านั้น คือ ความหลากหลายทางเพศ จะสื่อถึงสภาวะความหลากหลายที่มีอยู่ในสังคมวงกว้าง ส่วนคำว่า เพศหลากหลาย จะเจาะจงกลุ่มคนที่มีเพศไม่ตรงกับชายหญิงเสียมากกว่า

           
            ซึ่งการข้ามเพศนั้นดูจะไม่เกี่ยวข้องกับความหลากหลายเลย เพราะการต่อสู้ของคนที่ข้ามเพศในช่วงเวลาที่ผ่านมานั้นมักจะเป็นการยืนยันถึงความเป็นชายหรือหญิงของตน แต่จริงๆแล้วการข้ามเพศนั้นก็ถือเป็นหนึ่งในความหลากหลายทางเพศเช่นกัน เพราะระบบสองเพศนั้นยอมรับแค่ชายและหญิงที่ตรงตามเพศกำเนิดเท่านั้น และหากเรามองการข้ามเพศเป็นเพียงการเปลี่ยนผ่านไปยังเพศตรงข้าม ก็ยิ่งเป็นการส่งเสริมระบบสองเพศให้ฝังรากลึกยิ่งขึ้น และลดทอนความชอบธรรมในการต่อสู้ของขบวนการความหลากหลายทางเพศอื่นๆ ซึ่งปัจจุบันได้รับความยากลำบากจากทั้งพื้นที่ทางสังคมที่ส่วนมากยังคงกีดกันและปฏิเสธ หรือในทางกฎหมายที่ยังคงรับรองเพียงแค่สิทธิ์ของชายหญิงตรงเพศ ซึ่งคนข้ามเพศเองก็ได้รับผลกระทบเหล่านี้เช่นกัน ดังนั้น การโอบรับคนข้ามเพศเป็นความหลากหลายนั้นจะเป็นการทลายกรอบนี้ลง รวมถึงการเคลื่อนไหวในนามของความหลากหลายยังเป็นการส่งเสริมให้แนวคิดที่เปิดรับความหลาหลายแข็งแกร่งยิ่งขึ้น ทำให้สิทธิ์และความเสมอภาพไม่จบอยู่เพียงชายและหญิง

 

อ้างอิง

Frequently Asked Questions about Transgender People. (ไม่ปรากฏวันที่). สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2567 จาก https://transequality.org/issues/resources/frequently-asked-questions-about-transgender-people


โครงการกลไกเฝ้าระวังสื่อในการนำเสนอประเด็นความหลากหลายทางเพศ
4 ภาค และ มูลนิธิเครือข่ายเพื่อนกะเทยเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2563). คู่มือการปฏิบัติงานสื่อในการนำเสนอประเด็นความหลากหลายทางเพศ. บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.


กฤตยา อาชวนิจกุล. (2554). เพศวิถีที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปในสังคมไทย. ใน สุรีย์พร พันพึ่ง
1 และ มาลี สันภูวรรณ์2 (บ.ก.)
, ประชากรและสังคม 2554 (น. 43-66). สำนักพิมพ์ประชากรและสังคม.


GENDERS & SEXUALITIES
. (ไม่ปรากฏวันที่). สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2567 จาก
https://thepbhscloset.weebly.com/genders--sexualities.html


บุษกร สุริยสาร. (2557). อัตลักษณ์และวิถีทางเพศในประเทศไทย. สำนักงานแรงงานระหว่างประเทศ.



ผู้เขียน: นรเศรษฐ์ พัฒนางกูร